Vroeg of laat zal elk bedrijf er een keer aan moeten geloven: de sprong wagen en naar de overkant zwemmen, omdat de huidige kant geen toekomst meer biedt. Of dat nou komt doordat het product nauwelijks nog klanten weet te bekoren of dat je niet langer op prijs kunt concurreren, of een achterhaald businessmodel hebt. Feit is dat het water op raakt en het ooit zo malse gras al aan het verdorren is.
Eén quote (ten onrechte toegeschreven aan Columbus) spreekt boekdelen:
Het is absoluut waar: je kunt de overkant niet bereiken zonder eerst de (over-)moed te tonen de oude kant los te laten. En daarmee zekerheden, eigendommen, omzet, klanten of misschien zelfs medewerkers achter je te laten.
En dat allemaal zonder te weten wat je ervoor terug krijgt. Zowaar, een leap-of-faith.
Kodak is een schoolvoorbeeld van wat er gebeurt als je die moed niet hebt. Het bedrijf was een pionier in digitale fotografie. Ook met de site Ofoto was het een frontrunner als het ging om het online delen van foto’s. Ver vóór Instagram. Maar het bedrijf had niet de moed om de lucratieve omzet uit celluloid filmrolletjes op te offeren voor een onzekere digitale toekomst. Het bleef, starend over de oceaan, hangen in het verleden. Tot het doek viel.
Wie de moed heeft om de kant los te laten is zich er vaak niet van bewust dat terugkeren zelden nog een optie is. Je kunt niet ‘proberen’ naar de overkant te zwemmen: je doet het of je doet het niet. Wat je onbeheerd achterlaat, is na de sprong al zo goed als verloren.
Al zwemmend dringt dat wellicht nog niet tot je door. Tot je even uitrust en probeert met je tenen de bodem te raken. Als dat tot je schrik niet lukt, terwijl je in het zwarte gat onder je staart, wordt pas ècht duidelijk waar je aan begonnen bent.
Wat je mee wilde nemen – je kostbaarste bezittingen en wat voedsel en drinken voor onderweg – heb je stevig op een vlot vastgesjord. Het gevaarte is je enige houvast.
In de film Cast Away (2000) belandt een FedEx manager (Tom Hanks) na een vliegtuigcrash op een onbewoond eiland. Als na 4 jaar elke kans om nog gevonden te worden verloren lijkt, besluit Hanks een vlot te bouwen om terug te kunnen keren naar zijn vrouw, Jenny. Zijn enige maatje is Wilson, een bal met een gezichtje erop. Na een extreem barre tocht op zee wordt hij halfdood opgepikt door een vrachtschip. Thuis aangekomen blijkt er al een begrafenis te zijn geweest en is zijn geliefde Jenny hertrouwd.
Terwijl je je slagen maakt en voortdurend de horizon afspeurt naar een glimp van dat Utopiaanse paradijs van nieuwe zakelijke voorspoed, krijgen vermoeidheid en kou vat op je. Je keel voelt gortdroog van het zoute water en je handen zien er eng gerimpeld uit.
Hoop maakt plaats voor wanhoop. Je lichaam voelt dat het zo niet veel langer kan.
De optie om terug te keren leek er altijd te zijn, maar met je grenzeloze optimisme wist je die optie steeds te onderdrukken. Tot nu toe. Toch een grens. Met een ruk draai je je om naar de oude kust. Maar wat je ziet is minstens zo verontrustend: er is niets meer .. dan .. water .. en nog eens water.
Je vervloekt jezelf. Hoe kon ik zo ongelooflijk stom zijn?
Het duurt even voor je je hervonden hebt en begrijpt dat doorgaan nog je enige optie is. Tegelijk verkleint dat enorme gewicht van het vlot je kansen om dit avontuur nog te overleven. Je móet keuzes maken, voor het te laat is.
In deze context is de Dodenrit van Drs. P. enorm toepasselijk. Drs. P. verhaalt over een gezin in het hoge noorden, die met paard en slee onderweg zijn naar Omsk. Al gauw wordt de slee achtervolgt door wolven en moet het gezin keuzes maken: of we sterven allemaal, of iemand offert zich op. De één na de ander moet eraan geloven, tot vader alleen achterblijft. Maar ook voor hem geldt dat Omsk nèt iets te ver is.
Met pijn in je hart offer je steeds meer op en zo vormt zich in het kielzog van het vlot een ontredderd spoor van bezittingen, die je nooit dacht los te hoeven of kunnen laten.
Niet het onzichtbare doel, maar overleven, besef je, is je eerste prioriteit. En dat terwijl het allemaal zo hoopvol, zo onschuldig bijna, begon.
Lessen
Kodak, Hanks en de Dodenrit vormen geen uitzonderingen op de regel: we komen in ons leven allemaal een keer op een dood spoor en dan staan we voor een beslissing: blijven we zitten waar we zitten of maken we een onzekere sprong in het diepe?
Dat niet elke reis even goed afloopt moge duidelijk zijn. Alleen Hanks vond zijn weg terug, maar verloor alsnog zijn liefde. Het tekent de hardheid van de onomkeerbare verandering, wat we vaak zo achteloos een transformatie noemen.
Plan je reis verstandig. Neem alleen het absoluut noodzakelijk mee. Want wie tijdig zijn/haar verlies neemt, maakt de grootste kans de overtocht met succes af te ronden.
De geschiedenis is daarbij geen onpartijdige getuige. Kodak toont ons de schlemiel, Drs. P. de egoïst en Hanks de survivor. Hoe wil jij later herinnerd worden?
Mijn advies: zit je op een dood spoor, maak dan de sprong! Doe het met volle overgave en kijk niet om. Je hebt vooraf geen enkele garantie op succes, maar niets doen geeft je vrijwel zeker een garantie op falen.
Een persoonlijke note: 7 jaar geleden besloot ik zelf om mijn leven om te gooien. Het duurde evenwel nog 4 jaar voor ik de kant los durfde te laten. Onderweg heb ik de twijfel en angst gevoeld en veel van mijn oude zekerheden moeten loslaten. Maar na 3 jaar voel ik weer nieuwe grond onder de voeten. En het voelt fantastisch!
