Steeds weer verbaas ik me over bloggers die voortdurend oproepen tot transformatie als reactie op de veranderingen, omdat ‘we’ anders op de klippen zullen lopen. Nu is dat niet alleen feitelijk onjuist (zoals de geschiedenis leert), maar zoals de Griekse filosoof Heraclitus (500 B.C.) al vaststelde: verandering is de énige constante.
Ergo: wie niet constant verandert, verliest constant.
Dus laten we ophouden met het geschal over transformaties. Althans ophouden veranderingen te beschouwen als hét precedent van onze tijd. Verandering is van alle tijden en zal dat ook blijven.
Natuurlijk, in absolute waarde is er sprake van een technologische versnelling, maar van dag op dag bekeken ervaren we de veranderingen nu niet anders dan 25 jaar geleden.
Crisis
Wat wel veranderd is, is de periode waarin we leven. We bevinden ons in een fase die door Kondratieff de Winter (depressie/regressie) werd genoemd en door Carlota Perez als de Volwassenwording (de uitfasering van bestaande technologie) wordt bestempeld. Beide economen zagen in dat technologie en economie onlosmakelijk met elkaar verweven zijn en zo een terugkerende cyclus vormen van circa 50-55 jaar. Ook econoom Schumpeter duidde met de term ‘creatieve destructie’ op die verwevenheid.
Het gaat iets te ver om het hier allemaal toe te lichten, maar feit is dat we in een fase beland zijn waarin het economisch verkeer vrijwel tot stilstand is gekomen. Na 2008 zagen bedrijven zich genoodzaakt te snijden in de resources, terwijl consumenten aan het hamsteren sloegen. Zo ontstond een neerwaartse spiraal van productie en consumptie. Alleen al in Nederland verdampte zo’n 250 miljard euro aan omzet – tussen 2008 en 2015.
Het zal jaren duren om dat verval te herstellen. Dat het gebeurt is zeker, maar we zullen eerst nog door een hele zure appel moeten heenbijten (2015/2016).
Agile
Dat herstel (na 2016) zal mijn inziens vooral het gevolg zijn van een lean & mean bedrijfsvoering, waarbij dure, uitgefaseerde producten vervangen zullen worden door goedkopere en betere producten (bij een relatief lage vraag). Daarbij wijst het verleden uit dat kleinere bedrijven beter is staat zijn om agile te opereren dan grotere.
Hierbij aangetekend dat regels ook uitzonderingen kennen: zo bewees IBM in 1980 al dat ook een moloch razendsnel kan profiteren van de opkomst van nieuwe technologie (PC), door de vorming van een aparte divisie, ontdaan van de sterk vertragende ‘Big Blue’ corporate culture.
Market Centricity
Naast een agile bedrijfsvoering is een tweede devies heel goed naar de markt te luisteren. Waardecreatie en relevantie zijn en blijven immers het gevolg van het inspelen op een (razendsnel veranderende en ontluikende) behoefte.
Tenslotte speelt natuurlijk mee dat (de meeste) veranderingen ‘spannend’ zijn, omdat we vroeg of laat oude zekerheden moeten loslaten, terwijl nieuwe zekerheden zich nog moeten bewijzen. Het vergt vooral visie, moed en leiderschap om dat proces goed te managen.
